Şase Nedir? Şase Çeşitleri ve Arızaları Nelerdir?

Şase çeşitleri ve avantajları

Şase Nedir?: Şase terimi otomobilde şase çerçevesini akı donanımlarını direksiyon düzenini frenleri tekerlek ve lastikleri tek parça yapıldıkları zaman karoseri kapsayacak anlamdadır. Kısaca otomobili motor aktarma organları karoser ve diğer aksamını üzerinde taşıyan temel yapıdır.

Şase mi Şasi mi?

Doğru ifade  şasidir. Ancak halka arasında şasi kulaktan kulağa şase olarak aktarılmasından dolayı birçok kişi şasi yerine şase demektedir.

1. Otomobil Şasesi :

Günümüz araçlarında şase çerçeveleri ayrı veya karoseri ile yekpare olarak yapılmaktadır.
a) Ayrı Şase Çerçevesi : Çoğu otomobillerin şaseleri ayrı birer çatkı halindedir. Aracın gövdesi yada karoserini bu çerçeveye çeşitli yerlerde cıvatalarla bağlanır. Yol darbelerini ve titreşimlerinin karoserine ve diğer yanlara geçmesini engellemek amacıyla çerçeve ile karoser arasına kauçuk izolatörler yerleştirilmiştir.
Şase çerçevesi çelik elemanlardan ve kollardan oluşur. Kollar ve çerçeveyi oluşturan elemanlar soğuk perçinleme yoluyla birbirine bağlanabildiği gibi kaynaklanıp tutturulurlar.

Soğuk perçinlemenin kullanılma nedeni; Soğuma sırasında perçinlerde ki büzülmenin ortadan kaldırılmasını sağlamak ve böylece kendiliğinden doğabilecek gevşemeleri ve oynamaları önlemektir.

Şase Nedir?

2.   Şase çerçeve çeşitleri;

a)  X tipi şase çerçeve çeşitleri

b)  Kutu biçimindeki şase çerçeveleri

c) Çapraz kollarla donatılmış kutu biçiminde şase çerçeveleri

d) Burulma kutulu çerçeve

b) birleşik karoseri-şase çatkısı: Bu tür şase çatkısında parça ve kısımlar kaynakla tutturulmuştur. Bazı yerlerde askı donanımının bağlantısını sağlamlaştırmak için kuvvetlendirmeler yapılmıştır. Bu nedenle, birleşik karoseri şase çatkılarında çeşitli bölümlerde birbirini kuvvetlendiren tüm gövdeyi birlikte destekleyen bir yapı özelliği vardır.

3. Şase çerçevelerinde vurulmaya karşı dayanıklılık: 

Yollarda seyretmekte olan motorlu taşıt araçları bazı titreşim etkisi altındadır. Tekerleklerin hepsi aynı derecede aynı şiddetle sarsılmazlar. Bu nedenle çok dayanıklı olması gerekir. Yapım sırasında ,çatkının hafif olması, aracın ağırlık merkezini yere oldukça yaklaştırmayı sağlaması rahat, güvenilir ve dayanıklı olması gibi özellikler göz önünde bulundurulmalıdır.

4.  Şase Arızaları:

Şöyle sıralanabilir ki; korozyon aşınma, çatlama ve kırılmalar, çarpılma, eğilme ve burkulmalar, sık sık rastlanan arızalardır.

a. korozyon:

Şaselerin üzerindeki boyaların ve koruyucu tabakaların dökülmesi ile dış hava ile doğrudan temas başlar ve bu ise oksitlenmelere yol açar. Korozyonu asitler oluşturur. Boyasız kalan şasi gereci kimyasal reaksiyonlarla karşı karşıya kalır. Havdaki nem yol şartlarının meydana getirebileceği pislikler asit taşıyabilir.

b.  Aşınma:

Şase bağlantıların gevşemesi ve gevşeyen parçaların harekete geçerek sürtünmesi aşınmayı doğurur. Gevşeklikler çatkıda kaymalara da yol açabilir.

c.  Çatlama ve kırılmalar:

Bu olaylar çatkının zayıf noktalarında meydana gelir. Anormal sürüşler, yüklemeler ve yapım hataları kopmalara sebep olabilir.

d.  Çarpılma, eğilme, ve burkulmalar:

Çarpıklıklar her zaman gözle görülemeyebilir. Ancak iyi bir ölçme ile ortaya çıkarılabilir. Çarpıklıklar direksiyon kontrolüne büyük derecede etkiler ve bu nedenle önemlidirler. Diğer taraftan lastik aşınmalarını da hızlandırırlar.

5. Şase çerçevelerin kontrolü ve onarımı:

Arıza tespitinde aşağıdaki sıra izlenir;

a.  Analiz:

Karoseri ve şase çerçevelerinin bozuklukları ölçülerle ortaya konur.

b.  Düzeltme sırası:

Arızayı doğuran darbeleri ve kuvvetleri uygun bir şekilde karşı bir kuvvet uygulayarak gideriniz.

c.  Ölçme:

Uygun ölçü aletleri ile düzeltme sonunda ulaşılan değerleri katalog değerleri ile karşılaştırınız.

6.  Şaselerdeki çarpıklığın, eğilmenin ve doğruluğun kontrolü:

İşlem sırası: Gövdedeki hasar gözle görülebilir. Çarpıklık ve doğruluk ise köşelerin ölçülmesiyle ortaya konur.
a. Araç düzgün bir zemine çekilir ve her köşesinin altına birer sehpa yerleştirilir. Karoseri şaseye bağlayan cıvatalar sökülür ve cıvataların deliklerine bakılır. Delikler birbiri üzerinde kayıyorsa karoser ve çerçeve de çarpıklık vardır
b.   Şaseye yaylardan bakılarak hasar yada çarpıklık tespit edilir. Kesin karar için çerçeve ölçüleri gözden geçirilmelidir.

 7. Şasenin Tebeşirli İplerle Kontrolü :

Şasenin dört köşesinden ve iki orta noktasından ipler tebeşirlere bulanarak sarkıtılır. Yere işaretleme yapılır, şase bulunduğu yerden alınır noktalar arası çaprazlar çizilerek bu çapraz çizgilerinin düzgünlüğüne bakılır ve şasenin eğikliği kontrol edilir.

Soğutma Sistemi